2025'te Elektrikli Araç Sektöründe Küresel ve Türkiye Odaklı Gelişmeler

Giriş

Elektrikli araçlar (EV), küresel karbon nötr hedeflerine ulaşmada kritik bir rol oynuyor. 2025 yılı, EV sektöründe hem küresel hem de Türkiye özelinde önemli gelişmelerin yaşandığı bir yıl olarak öne çıkıyor. Bu makale, sektördeki teknolojik yenilikleri, pazar trendlerini ve Türkiye'nin bu alandaki konumunu ele alıyor.

Küresel Elektrikli Araç Sektöründe 2025 Trendleri

1. Satışlarda Hızlı Büyüme

2025'te küresel EV satışlarının 20 milyonu aşması bekleniyor; bu, 2024'e kıyasla %18'lik bir büyümeyi işaret ediyor. Çin, %35'lik pazar payıyla liderliğini sürdürürken, Avrupa ve Kuzey Amerika da önemli katkılar sağlıyor. Hibrit modeller, tam elektrikli araçlara kıyasla uygun fiyat ve menzil kaygısı avantajıyla popülerliğini artırıyor.

2. Batarya Teknolojisindeki Yenilikler

Batarya teknolojisi, EV sektörünün temel taşlarından biri. 2025'te katı hal bataryaları, daha yüksek enerji yoğunluğu, hızlı şarj ve güvenlik avantajlarıyla dikkat çekiyor. Toyota, 750 mil menzilli katı hal bataryalarını 2026-2027'de piyasaya sürmeyi planlıyor. Ayrıca, batarya üretim maliyetlerinin düşmesi, EV'lerin daha erişilebilir hale gelmesini sağlıyor.

3. Şarj Altyapısının Genişlemesi

Küresel şarj altyapısı hızla genişliyor. Çin, 2025'te 4 milyondan fazla şarj noktasına sahip olacak. Avrupa'da ise 2035'e kadar yeni araç satışlarının %100'ünün elektrikli olması hedefiyle şarj ağları güçlendiriliyor. Araçtan şebekeye (V2G) teknoloji, enerji şebekesini dengelemek için giderek daha fazla benimseniyor.

4. Politikalar ve Teşvikler

Birçok ülke, EV geçişini hızlandırmak için teşvikler sunuyor. Örneğin, Çin'de yerel yönetimler NEV (Yeni Enerji Araçları) satın alımları için kuponlar sağlıyor. Ancak, bazı bölgelerde (ör. Norveç) pahalı EV modellerine yönelik vergi muafiyetleri kaldırılıyor. ABD'de ise IRA fonlarının 2025'te Trump yönetimi altında değişebileceği endişesi mevcut.

5. Üretim ve Yeni Modeller

Otomobil üreticileri, EV portföylerini genişletiyor. Volvo, Ford ve Volkswagen gibi markalar, 2030 ve sonrası için agresif elektrifikasyon hedefleri koydu. Ayrıca, uygun fiyatlı modeller (ör. XPeng'in 100.000-150.000 CNY fiyat aralığındaki araçları) pazarı genişletiyor.

Türkiye’de Elektrikli Araç Sektörü

1. Pazar Büyümesi ve TOGG’un Rolü

Türkiye'nin EV pazarı, 2024'te %45,9 büyüyerek 105.000 adet satışa ulaştı. 2025'te EV'lerin otomotiv pazarındaki payının %30'a ulaşması öngörülüyor. Yerli üretici TOGG, 2024'te 30.093 araç satışı ile lider konumda. TOGG’un 175.000 araçlık üretim kapasitesi, ihracata başlama planlarıyla 2025’te artacak.

2. Uluslararası Yatırımlar

Türkiye, küresel EV üretiminde stratejik bir merkez olma yolunda. Çinli BYD, Manisa’da 150.000 araç/yıl kapasiteli bir fabrika kuruyor; üretim 2026’da başlayacak. Chery ile de fabrika görüşmeleri sürüyor. Hyundai, Renault ve BMW gibi markalar, mevcut tesislerinde hibrit ve EV üretimine yöneliyor.

3. Şarj Altyapısı

Türkiye, şarj altyapısında Avrupa’da öncü. 2024’te şarj noktası sayısı 26.046’ya ulaştı; bunların üçte biri hızlı şarj (DC) özelliğine sahip. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), 2030’a kadar 181.274 şarj noktası hedefliyor. “Şarj@TR” uygulaması, şarj istasyonlarının konum, fiyat ve müsaitlik bilgilerini sunarak kullanıcı deneyimini iyileştiriyor.

4. Devlet Politikaları ve Teşvikler

Hükümet, EV kullanımını teşvik etmek için vergi muafiyetleri ve şarj altyapısı yatırımlarına destek sağlıyor. Yeni benzinli ve dizel araçlara yönelik vergi sistemi, tüketicileri EV’ye yönlendiriyor. Ancak, Çin menşeli araçlara %40 ithalat vergisi gibi korumacı politikalar, yerel üretimi önceliklendiriyor.

5. Zorluklar ve Fırsatlar

Türkiye, düşük elektrik fiyatları ve yüksek yakıt maliyetleri nedeniyle EV kullanımında avantajlı. Ancak, kırsal bölgelerdeki şarj istasyonu eksikliği ve ekonomik dalgalanmalar büyümeyi sınırlıyor. Buna rağmen, genç nüfus ve artan çevre bilinci, EV talebini destekliyor.

SWOT Analizi: Türkiye EV Sektörü

Güçlü Yönler

• TOGG’un liderliği ve yerel üretim kapasitesi.

• Avrupa’ya yakınlık ve Gümrük Birliği avantajı.

• Hızla genişleyen şarj altyapısı.

Zayıf Yönler

• Kırsal bölgelerde şarj istasyonu eksikliği.

• Ekonomik dalgalanmalar ve yüksek ithalat vergileri.

• Uluslararası markalarla rekabette deneyim eksikliği.

Fırsatlar

• Küresel üreticilerin Türkiye’ye yatırım ilgisi.

• Artan çevre bilinci ve genç nüfusun talebi.

• Batarya ve bileşen üretiminde yerli potansiyel.

Tehditler

• Küresel tedarik zinciri sorunları.

• Çinli markaların agresif rekabeti.

• Politik ve ekonomik belirsizlikler.

Sonuç

2025, küresel EV sektöründe teknolojik sıçramaların ve pazar genişlemesinin yılı olacak. Türkiye, TOGG’un öncülüğü, uluslararası yatırımlar ve güçlü şarj altyapısıyla bu dönüşümde önemli bir oyuncu. Ancak, kırsal altyapı eksiklikleri ve ekonomik zorluklar, stratejik planlama gerektiriyor. Türkiye’nin 2030 hedefi olan 1 milyon EV’ye ulaşması, mevcut ivmeyle mümkün görünüyor, ancak bu yolda hem yerel hem de küresel dinamiklere uyum sağlamak kritik olacak.